Celem niniejszej pracy jest omówienie zagadnienia hellenizacji rzeźby rzymskiej okresu wczesnego Cesarstwa, czyli lat panowania Oktawiana Augusta, odpowiedź na pytania gdzie owa hellenizacja miała swoje początki, jak przebiegała oraz jaki wpływ wywarła na rzymską rzeźbę. Za przykład odwołujący się do tegoż zagadnienia posłuży mi posąg Augusta z Prima Porta. W stanie badań przytoczę dotychczasowy dorobek badaczy, zajmujących się tym tematem oraz ich ustalenia. Zarówno, jeśli chodzi o hellenizację jak i o samą rzeźbę Augusta z Prima Porta. Kolejny rozdział, będący tłem historyczno-kulturowym, zawierać będzie informację na temat hellenizacji sztuki i kultury rzymskiej w okresie Augusta. Opowie jakie były wydarzenia oraz przyczyny do niej doprowadzające. W okresie panowania Cesarza Oktawiana mamy bowiem do czynienia z najsilniejszymi wpływami greckimi. W rozdziale głównym zawrę dokładne opisy posągu, analizę ikonograficzną a także porównawczą. Za przykład porównawczy posłuży mi rzeźba Doryforosa dłuta Polikleta, która służyła jako wzór przy tworzeniu posągu Augusta. Następnie przyjrzę się działaniu warsztatów neoattyckich, szczególnie związanych z omawianym tematem oraz podam przykłady rzeźb z nich pochodzących. Omówię także tzw. posągi achillejskie, przy tworzeniu których rzeźbiarze również czerpali z dorobku starożytnych Greków. W następnej kolejności powiem o późniejszym trwaniu hellenizacji rzeźby rzymskiej, ponieważ nie skończyła się ona wraz z panowaniem Oktawiana Augusta, lecz trwała dalej, tyle że w innym stopniu. W ostatnim rozdziale, który będzie stanowił podsumowanie całej pracy, przytoczę moje wnioski i ustalenia.

Europejska grafika użytkowa o tematyce muzycznej w dobie secesji” jest pracą o wydawnictwach nutowych oraz o życiu muzycznym społeczeństw europejskich na przełomie XIX i XX wieku. Praca zawiera rozdział o kulturze materialnej, rozdział o plastyce, rys z zakresu historii muzyki oraz historię drukarstwa muzycznego na ziemiach polskich. W osobnym rozdziale zostały omówione okładki nut.

Głównym założeniem tej pracy magisterskiej było ukazanie fenomenu obecności kobiet w kontekście możliwości zawodowych w warsztatach malarskich w dobie baroku na Śląsku. Obecne są w niej zarówno elementy klasycznego, historyczno-sztucznego podejścia metodologicznego, uwzględniającego kontekst historyczny oraz życie i twórczość malarek obecnych na Śląsku w dobie baroku, jak również części odnoszące się do feministycznego spojrzenia na analizowane zjawisko. Ten zabieg spowodował, że autorce udało się sformułować następujące wnioski. Możliwości zawodowe kobiet na polu malarstwa w dobie baroku na Śląsku należy ujmować w szerokim kontekście społeczno-obyczajowym, uwzględniającym przede wszystkim patriarchalną tradycję wykształconą na judeochrześcijańskich i antycznych wartościach oraz niezmiennym i sztywnym stanowisku Kościoła katolickiego względem kobiet. Aktywne w zawodzie malarza kobiety na Śląsku nie mogły osiągnąć zawodowego sukcesu rozumianego jako uzyskanie tytułu mistrza, ze względu na ograniczenia prawne zawarte w statutach cechowych. Zawód malarza na Śląsku w dobie baroku nigdy nie był dedykowany kobietom, a próby jego podjęcia kończyły się konfliktami z przedstawicielami cechu i władz. Obecność kobiet w pracowniach jako czynnych malarek wynikała przede wszystkim z rodzinnego charakteru śląskich warsztatów malarskich. Rola żony mistrza i opiekunki dobytku okazuje się być nadrzędną w stosunku do roli aktywnej pomocnicy przy produkcji dzieł. Jedyną możliwą alternatywą dla kobiet chcących być aktywnymi zawodowo malarkami była droga samodzielnej artystki działającej poza strukturami cechowymi. Wszystkie powyższe tezy prowadzą do głównego wniosku tej pracy, który brzmi, że to płeć artysty warunkowała sukces w zawodzie malarza na Śląsku.

Celem pracy jest wskazanie złożoności problematyki aktu męskiego w kulturze i sztuce zachodnioeuropejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem polskiej fotografii artystycznej. Temat aktu męskiego pomimo swojej bogatej genezy jest wyraźnie marginalizowany, a w rezultacie słabo opracowany. Praca została podzielona na trzy rozdziały. W pierwszym przedstawiłam zjawiska artystyczne zachodzące w naszym kraju od zakończenia II Wojny Światowej aż po wkroczenie w nowe millenium. Zaznaczyłam proces kształtowania się i znaczenia działań fotograficznych w tym okresie. Wspominam o obecności nagiego ciała w tych realizacjach. W kolejnym rozdziale przytaczam definicje aktu wskazując na poszczególne konteksty: historyczno – artystyczny, społeczno – kulturowy i polityczny. Przybliżam kwestię kryzysu męskości we współczesnej zachodniej kulturze systemu patriarchalnego. Podkreślam rolę feminizmu, który bezpośrednio przyczynił się do przywrócenia aktu męskiego na polu sztuki, również polskim. Piszę o koneksjach sztuki z pornografią. Ostatni rozdział zawiera liczne przykłady aktu męskiego na fotografiach artystów dobrze znanych i obecnych przez ostatnie dziesięciolecia na rynku sztuki jak również artystów młodego pokolenia.

Praca opisuje główne zagadnienia cmentarzy, które znajdowały się na terenie województwa tarnopolskiego II Rzeczypospolitej. Autor opisuje temat w ujęciu przede wszystkim okresu od końca XVIII w. do ok. 1945 roku z uwzględnieniem poprzednich okresów historycznych oraz stanu obecnego. W pracy zostały przedstawione najważniejsze kwestie dotyczące historii, wyglądu i rozwoju nekropolii w okolicach Tarnopola. Autor ujął zagadnienie głównie w rozdziały, które dotyczą całego terytorium z licznymi przykładami cmentarzy. Rozdziały dotyczą m. in. działalności kamieniarzy, kaplic na cmentarzach, zieleni czy spraw konserwatorskich. Zostały opisane dokładniej jako przykłady cmentarze na terenie miasta Kopyczyńce i Tarnopol. W pracy zostały szeroko użyte źródła archiwalne i drukowane z wielu krajów i w wielu językach oraz najnowsza literatura polska oraz zagraniczna. Praca daje możliwość zapoznania się z najważniejszymi aspektami nekropolistyki na terenie województwa tarnopolskiego II Rzeczypospolitej w odniesieniu do obszaru, wyznań, religii, a także poszczególnych kwestii jak grobownictwo wojskowe czy sztuka.

Praca omawia wybrane dzieła francuskiego artysty Yves Kleina (1928-1962), tworzącego na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Punktem wyjścia w analizach jest przyjęcie tezy o generacyjnym sprzeciwie grupy Nouveau Réalisme (do której należał artysta) wobec modernistycznych rozwiązań artystycznych i – w związku z tym – o przedsięwzięciu poszukiwań nowego wyrazu. Skutkowało to zerwaniem z okulocentryzmem i jednym medium przekazu (malarstwem), a także zwróceniem się ku procesom i performatywności w działaniach artystycznych. Ze względu na kontekst powstawania dzieł Kleina – kapitalistyczną masową produkcję i wszechogarniającą regułę spektaklu rządzącą zachowaniami społecznymi, pomocne w analizach stały się koncepcje Guy Deborda. Nowe poszukiwania Kleina w sztuce doprowadziły do wycofania się z dominacji oka i do prób oddziaływania na zmysły dotąd pomijane, takie jak słuch i dotyk. Artysta rozwinął koncepcję wielozmysłowości i pozaracjonalnego oddziaływania na ciało. Ten typ percepcji dzieła zinterpretowany zostanie w perspektywie rozwijających się w humanistyce od lat 90. teorii afektu. Yves Klein deklarował nową wrażliwość przez emanujące energią monochromy, głównie o kolorystyce Yves Klein Blue, rzeźby dotykowe, symfonię jednego tonu i ciszy oraz pustą przestrzeń sali wystawowej. Ta część jego twórczości skategoryzowana została jako wycofywanie się z wizualizmu. Kontrastująca z tym spektakularyzacja powołuje się na wagę wzroku w takich cyklach jak "Antropometrie", "Kosmogonie" i "Obrazy ogniowe" oraz w projekcie "Gazeta Jednego Dnia" i zamieszczonych w niej zdjęciach (w tym znanego fotomontażu "Skok w Pustkę"). Pozorna sprzeczność wycofywania się z wizualizmu przy jednoczesnej spektakularyzacji staje się zrozumiała po dostrzeżeniu w tych działaniach synergii, zmierzającej do odbioru dzieła całym ciałem i emocjami, wykraczającym poza dające się werbalnie i racjonalnie ująć znaczenie.

Niniejsza praca magisterska jest próbą udzielenia odpowiedzi na pytanie, jaka jest różnica pomiędzy rysunkiem architektonicznym a rysunkiem architektury, jak kształtował się jego rozwój na przestrzeni stuleci, w jakim stopniu twórcy epoki neogotyckiej czerpali z dziedzictwa średniowiecznych wzorców oraz jak „rysowano” średniowiecze w XIX wieku. Niezwykle istotne było omówienie średniowiecznych szkicowników, takich jak szkicownik Villarda de Honnecourt, Fialenbuch Roritzera oraz geometryczne zapiski Lachera, stanowiących kompendium wiedzy dla średniowiecznych majstrów i budowniczych. Co ciekawe, w epoce neogotyku również powstawały podręczniki, zawierające niezbędne informacje o geometrii i sposobie zastosowania figur, nawiązujące do Villarda i Roritzera, a ich twórcami byli Hoffstadt oraz Heideloff. Kluczowe dla zrozumienia nurtu neogotyckiego jest poznanie wizji epoki, nastrojów panujących wówczas nie tylko wśród artystów, architektów, rzeźbiarzy czy twórców literackich, ale także całego społeczeństwa. Nie bez znaczenia są tu także czynniki polityczne i narodowe. Nurt neogotycki jest niezwykle zróżnicowany w zależności od obszaru, na którym występuje, dlatego skoncentrowałam się przede wszystkim na terenie Niemiec, a w szczególności Dolnego Śląska. Europa stanowi jedynie tło, niezbędne do ukazania całości kontekstu. Twórczość postaci kluczowych dla dla rozwoju tego nurtu, przede wszystkim Karla Friedricha Schinkla, a także Alexisa Langera oraz Karla Lüdecke, została w pracy dokładnie omówiona, w oparciu o zachowane kopie ich rysunków architektonicznych oraz szkiców architektury.

Celem pracy magisterskiej jest przybliżenie postaci Dorothei Tanning oraz zbadanie jej twórczości. Sztuka tworzona przez artystkę została odkryta po jej śmierci w 2012 roku, a na jej temat powstało do tej pory niewiele publikacji. Artystka związana z Maxem Ernstem czynnie uczestniczyła w działalności grupy surrealistycznej. Jej twórczość wnosi nową perspektywę do badań nad tym nurtem sztuki oraz poszerza perspektywę dotyczącą odbioru surrealizmu w kategoriach feministycznych. Temat pracy "Od realizmu dziecięcych fantazji ku abstrakcji kobiecych uniesień" nawiązuje do transformatywnego charakteru jej dorobku twórczego.

Celem pracy jest analiza późnorzymskich mozaik podłogowych znalezionych na terenie prowincji Afryki Północnej. Tekst obejmuje zestawienie materiału od początku II do końca V wieku naszej ery zachowanego in situ oraz w zbiorach muzealnych, znajdujących się głównie w Muzeum Narodowym Bardo w Tunisie i Muzeum Archeologicznym w Sousse, na terenie dzisiejszej Tunezji. Analizie poddano wybrane mozaiki ze scenami z życia codziennego, a także z przedstawieniami mitologicznymi, poruszono także kwestię rozwoju warsztatów i tzw. "stylu afrykańskiego".

Praca stanowi porównanie kariatyd znajdujących się na południowym ganku Erechtejonu mieszczącego się na ateńskim akropolu, z typem kory archaicznej na przykładzie Kory Berlińskiej oraz wskazanie ich cech wspólnych. Po wstępie i stanie badań, gdzie omówione zostały wykorzystane w pracy źródła, zostają przedstawione ogólne zagadnienia dotyczące genezy, koncepcji i kanonu typu kory oraz kariatydy na przestrzeni wieków. Kolejno pojawiają się rozdziały zawierające analizę stylistyczną z dokładnym opracowaniem estetyki wybranych przedstawień rzeźbiarskich, a także analizę funkcji, gdzie rozważone zostało ich przeznaczenie. Po opracowaniu tych informacji następuje dokładna analiza porównawcza, gdzie rozpatrywane są łączące je cechy stylowe. Rozwinięte zostaną m.in. zagadnienia dotyczące układu ich sylwetek, ubioru, sposobu wykonania twarzy, a także opracowania włosów. W podsumowaniu rozważań wykazane zostały omówione podobieństwa łączące Kory Erechtejonu z archaiczną Korą Berlińską oraz próba odpowiedzi na postawione pytanie badawcze. Uzupełnieniem części merytorycznej jest wykaz wykorzystanych źródeł i literatury, ilustracje oraz ich spis.

Greccy artyści epoki klasycznej dążyli do osiągnięcia doskonałości w sztuce. W tym celu coraz więcej czasu poświęcali studiowaniu natury i poszukiwaniu w niej idealnych proporcji. Dzisiaj artystom greckim zawdzięcza się między innymi stworzenie kanonu piękna męskiego ciała. Rola mężczyzny w czasach antycznych była bardzo ważna dlatego też artyści za cel wybrali sobie ukazanie go w możliwie najlepszy, wyidealizowany sposób, który nie różniłby go nawet od bogów. W tamtym czasie mężczyzna musiał być silny i zręczny a takie cechy posiadali przede wszystkim atleci, których wizerunki tworzone były powszechnie w celu zrozumienia anatomii ciała człowieka, ale również w celu upamiętnienia zwycięstw w igrzyskach. Poprzez kształtowanie idealnych ciał sportowców artyści osiągali sławę, przyczyniając sie jednocześnie do propagowania rozwoju fizycznego. W tym czasie igrzyska olimpijskie cieszyły się ogromną popularnością. Zwycięzcy olimpijscy uznawani byli niemalże za bohaterów. Rzeźby tamtych czasów ukazują nagich, młodych sportowców o atletycznym ciele. Powszechnie przyjmuje się, że dzięki dziełom Polikleta oraz Lizypa sztuka osiągnęła wysoki poziom realizmu. Poliklet jako pierwszy stworzył kanon człowieka który mimo dokładnego teoretycznego i praktycznego opracowania, oraz mimo wprowadzenia wielu innowacji w stosunku do epoki poprzedniej, wydawał się być nadal jeszcze bardzo statyczny i mocno wyidealizowany. Lizyp zmienił kanon Polikleta, dodając figurze więcej realizmu i dynamiki. W wykonanych przez niego rzeźbach postaci zaczęły przybierać swobodne pozy, pokazując przy tym ruch i emocje. Pomimo wyraźnego dążenia obu artystów do osiągnięcia realizmu w swoich przedstawieniach, ostatecznie ich figury nadal jednak nie do końca odzwierciedlały faktyczny wygląd człowieka, obecnie badacze uznają to jednak za środki w pełni przez artystów zaplanowane.

W niniejszej pracy została omówiona problematyka rewitalizacji urbanistycznej we Francji i jej osiągnięcia w tym zakresie. By lepiej zrozumieć istotę sukcesu wypracowanych przez Francję rozwiązań należy przybliżyć francuskie rozumowanie pojęcia rewitalizacji, historię rozwoju systemu prawnego kształtowanego po II wojnie światowej aż do czasów współczesnych oraz zarys rozwoju planowania urbanistycznego z uwzględnieniem systemów prawnych. Polscy urbaniści od jakiegoś czasu coraz chętniej przyglądają się przez lata wypracowanej metodyce i adaptują do swoich działań odpowiadające im rozwiązania. Mimo tego, że we wszystkich krajach powojennej Europy były przeprowadzane programy odbudowy, Francja znalazła szereg oryginalnych rozwiązań, które później adaptowały inne państwa Europy. Celem pracy jest wykazanie skuteczności francuskiego rozumowania i wdrażania procesów rewitalizacji oraz skonfrontowanie ich z polskimi doświadczeniami. Omawiana tematyka pozwala na porównanie tych praktyk zarówno w procesie planowania, przeprowadzania procesów rewitalizacyjnych jak i ich efektywności.

Charakterystyka instrumentów muzycznych oraz ich odpowiedników na kamiennych rzeźbach średniowiecznych zlokalizowanych we Wrocławiu na Ratuszu oraz Kościele św. Elżbiety.

“Agresje” to seria dzieł autorstwa wybitnego artysty Zdzisława Jurkiewicza, która jest kontynuacją cyklu “W akcji” (1961-1967). Później w tym samym cyklu powstały też “Inwazje” (1966-1967) i “Strefy” (1967-1968). W skład owej serii wchodzą obrazy namalowane w latach 1965-1966, są to dynamiczne kompozycje, o przygaszonych kolorach i świetlistej powierzchni. Obecnie znane są “Agresja” (ok. 1965), “Agresja II” (1965), “Agresja” (1965), “Agresja VI” (1965), “Agresja XVII” (1966), “Agresja XIX” (1966). Obrazy mają różne rozmiary, jednak łączy je technika (olej na płótnie) oraz stonowana kolorystyka w odcieniach bieli, beżu, szarości, czarnego czasami z akcentem żółtego czy niebieskiego. Wyróżniają się na tle jego twórczości, są odejściem od malarstwa materii obecnego w początkach jego drogi artystycznej. Powstały pod wpływem fascynacji malarstwem gestu. Sam artysta mówi, że gest w tych dziełach jest “spatynowany, sterowany i wspomagany” - spontaniczny, a jednocześnie podporządkowany twórcy. Nie jest to przypadkowa plama czy bryzg, a realizacja wcześniejszego zamysłu. Jurkiewicz podjął temat pokrewny informelowi, mianowicie action painting wcześniej niespotykany w jego twórczości. Jednakże była to tylko inspiracja tym malarstwem, nie wykluczało to udziału sterowania gestami. Każdy z obrazów przedstawia wyrazisty kształt, o częściowo ostrych krawędziach, momentami łagodnie przechodzących do tła. Często znak ten przebiega diagonalnie przez płótno. Jest to coś co świadczy o dynamicznym charakterze tego malarstwa. Kolejne gesty wywoływały w artyście emocje, a następnie rozładowywały wynikające z nich napięcia. Było to coś pomiędzy informelem, a malarstwem gestu, ciągła walka spontaniczności z przemyślaną formą. W cyklu “Agresje” nie ma nic oczywistego, możemy się jedynie domyślać co w danym momencie kierowało autorem. Wymowny tytuł sprawia, iż z góry zakładamy coś negatywnego, kierujemy nasze myśli ku złym emocjom. Jak widać, dla twórczości Jurkiewicza cykl ten miał pozytywny wydźwięk, stanowił początek jego kariery. “W akcji” to pierwsza próba wrocławskiego architekta w odnalezieniu się w malarstwie abstrakcyjnym. Stanowi to też doskonały przykład tego, iż był to człowiek otwarty, nie bojący się nowatorskich rozwiązań. Doskonały obserwator otaczającego go świata, który potrafił przenieść odczuwane bodźce na język sztuki.

Praca stanowi opracowanie zespołu dekoracji malarskich Sali Rajców w ratuszu w Brzegu powstałych w latach 1746-1747 na zlecenie Rady Miejskiej. Początek dotyczy historii miasta Brzeg oraz politycznej sytuacji całego Śląska, który znalazł się wówczas pod władzą Królestwa Prus. Opisane są narodziny samorządu miejskiego w Brzegu oraz proces powstawania ratusza, jak i jego przebudowy. Kolejną częścią pracy jest opracowanie i odczytanie treści malowideł oraz interpretacja całego programu dekoracji. Następnie przedstawieni zostali artyści pracujący przy powstawaniu całej realizacji, w tym lokalni malarze - Johann Sebastian Neuberth oraz Karol Friedrich Eylich, a także znani śląscy twórcy - Johann Georg Ernst z Oleśnicy i Michael Steiner z Ząbkowic Śląskich. Jako przykład analogicznego dzieła przeanalizowana została Sala Rajców z ratusza w Kowarach, w której również odnaleźć można przedstawienia gloryfikujące władzę pruską. Podsumowanie wskazuje na unikalny charakter dekoracji oraz podkreśla ich wartość, nie tylko zabytkową, ale i społeczno-historyczną. Zakończenie dotyczy aktualnej rekonstrukcji Sali Rajców w Brzegu, a także stosunku do dziedzictwa pruskiego w ogólnym kontekście.

Praca składa się ze wstępu, czterech rozdziałów i wniosków. Wstęp zawiera krótkie wprowadzenie i cel powstania pracy. W pierwszym rozdziale zawarto stan badań nad problemem krajowidoków oparty na literaturze przedmiotu. W drugim rozdziale napisano definicję pojęcia krajowidok, na czym polega, kto się tym zajmował, w jakim czasie. Następnie opisano życiorysy artystów, których dzieła zostały objęte analizą- Jana Nepomucena Głowackiego, Jana Nepomucena Danielskiego, Karola Balickiego, Kajetana Wincentego Kielisińskiego i Adama Gorczyńskiego. Trzeci rozdział zawiera opisy rysunków i akwarel, podzielony zgodnie z tematyką - Pieskowa Skała Głowackiego, Pieskowa Skała Danielskiego, Balickiego, Skarbińskiego, Zamek w Tenczynie Kielisińskiego, Zamek w Czorsztynie Gorczyńskiego. Czwarty rozdział przeznaczono na analizę formalną wszystkich dzieł, gdzie skonfrontowano ze sobą dzieła podobne stylistycznie i tematycznie. Na końcu pracy znajdują się wnioski, które podsumowują wszystkie informacje zawarte w pracy. Dalej podano bibliografię oraz spis ilustracji.

Praca o temacie „Przerwana tradycja narodowa w architekturze Macedonii, Serbii i Rumunii. Wybrane przykłady ostatniego ćwierćwiecza.” ma na celu ukazanie przemian, jakie nastąpiły w ostatnim ćwierćwieczu w omawianych krajach w przestrzeni miejskiej. Autor ujawnia silne związki strategii architektonicznych oraz urbanistyki z historią i polityką. Przeprowadzona analiza dotycząca architektury narodowej ukazuje dążenia państwowe przede wszystkim do tworzenia budowli-pomników. Obszar badań ograniczono do trzech krajów bałkańskich o względnie młodej historii, które w ostatnich latach poświęciły sporą część budżetu na przeprowadzenie zmian w przestrzeni miejskiej. Ogromny udział w projektowaniu ma kreacja tradycji od nowa oraz posiłkowanie się legendami i mitami założycielskimi. Praca pokazuje połączenie na linii: polityka – wygląd tkanki miejskiej. Jest to zjawisko obecne w każdym państwie, jednak nie wszędzie obecnie na tak ogromną skalę czy tak wyraźnie zauważalne. Pokaz siły to podstawowa zasada w architekturze monumentalnej i urbanistyce. Realizacje architektoniczne i urbanistyczne stają się językiem czy szerzej: wypowiedziami ideologii i polityki. Legalizacja władzy, potęga narodu - wszystko to wpływa na wygląd miast. W obecnych czasach tematyka rekonstrukcji czy modernizacji to również ważny aspekt polityczny, nie tylko estetyczny. Nawet problematyka narodowościowa łączy się z planowaniem urbanistycznym. Nie bez znaczenia pozostaje badany obszar, obserwacje autora odnoszą się do stosunkowo młodych demokratycznych państw istniejących dzięki upadkowi reżimu komunistycznego w Europie Wschodniej. W ich przypadku ważny jest dysonans między odrodzeniem zakazanej wizji narodowej po okresie podlegania komunistycznym władzom i coraz powszechniejszym kosmopolityzmem. Wiadome natomiast jest, że kraje po latach problematycznych rządów zdobyły swoje symboliczne, narodowe wizytówki w postaci logotypów architektonicznych. Zagadnienia pracy sprowadzają się do haseł kluczowych, powiązanych z polityką historyczną, tożsamością narodową, symboliką czy odtwarzaniem historycznym.

W niniejszej pracy licencjackiej pt. Obrazy Tadeusza Kuntze z katedty śś. Apostołów Piotra i Pawła w Łucku zostały przedstawione badania przeprowadzone nad grupą trzech obrazów ołtarzowych z katedry świętych Piotra i Pawła w Łucku. Podkreślić należy, że katedra łucka posiada o wiele większe grono obrazów malowanych olejem na płótnie i ta praca jest tylko początkiem koniecznych w Katedrze badań. Przedmiotem niniejszej analizy były obrazy święty Michał Archanioł oraz Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny znajdujące się obecnie w ołtarzach architektonicznych na zakończeniach transeptu. Poza tym, analizowany był nieistniejący obecnie obraz Trójca Święta znajdujący się do środka lat dwudziestych XX wieku w prezbiterium Świątyni. Praca ta miała na celu przede wszystkim zgrupowanie i usystematyzowanie rozproszonej wiedzy na temat płócien. Zastosowano tu metody analizy ikonograficznej i porównawczej. Przedstawione wyniki są pierwszą kompleksową analizą wszelkich istniejących źródeł na podany temat oraz ich interpretacji w kontekście rozstrzygnięcia pytania o datowaniu, fundacji i pierwotnego umiejscowienia obrazów. Wyżej wspomniane obrazy są dziełami autorstwa słynnego barokowego twórcy Tadeusza Kuntze (Taddeo Pollacco) tworzącego na przestrzeni lat w Krakowie, Rzymie i Hiszpanii. Ta praca jest odpowiednio poszerzeniem badań nad jego twórczością, ale również nad historią samej Katedry Łuckiej. W pracy dokonano krytycznej analizy dotychczasowego datowania obrazów. Przeanalizowano dzieła w aspekcie innych prac Tadeusza Kuntze, ale również wzorców sztuki rzymskiej. Praca owa poszerza też badania nad dziedzictwem polskim na Kresach i ziemiach Dawnej Rzeczpospolitej, promuje Łuck jako miasto i Wołyń jako kraj z bogatą historią.

W pracy podjęta została próba monograficznego opracowania jednego z najciekawszych nowożytnych ołtarzy na Dolnym Śląsku – ołtarza głównego w rzymsko-katolickim kościele parafialnym pw. św. Jerzego w Dzierżoniowie. Celem niniejszej pracy było ukazanie walorów artystycznych ołtarza głównego z kościoła św. Jerzego w Dzierżoniowie. W pierwszym rozdziale autor ukazał zarys historyczny miasta Dzierżoniowa. W drugim rozdziale przedstawiona została historia średniowiecznego kościoła farnego przy uwzględnieniu krótkiego opis budowli sakralnej. Trzeci i czwarty rozdział przedstawia opis protestanckiego ołtarza głównego oraz dobudowanej w późniejszym czasie katolickiej, barokowej części ołtarza. Drewniany ołtarz z XVII i XVIII wieku stanowi zabytek wysokiej klasy na terenie Śląska. Jego dekoracyjność podkreślają różnobarwne polichromie, a także złocenia i srebrzenia. Formę dzieła artystycznego wzbogacają liczne zdobienia ornamentalne, obiekty z rozbudowanym wystrojem rzeźbiarskim oraz malarskim, a także łacińskie inskrypcje, dzięki, którym udało się ustalić twórców.

Dzieła antyczne stanowiły powszechną inspirację dla artystów tworzących za panowania Ludwika XIV, kiedy we Francji obowiązywał styl klasyczny. Girardon był wybitnym przedstawicielem barokowego klasycyzmu we francuskiej rzeźbie, brał udział w dekoracji ogrodów i wnętrz pałacu w Wersalu. W jego twórczości widać silne nawiązywanie do greckiej sztuki poznawanej za pośrednictwem podziwianych w Rzymie rzymskich kopii zaginionych greckich oryginałów. Głównym wyrazem jego zainteresowań sztuką antyczną jest grupa Apollo i nimfy, która stanowiła dominujący symbol wersalskich ogrodów, odnoszący się do absolutystycznych rządów Ludwika XIV, panującego jako król Słońce. Wykazano podobieństwo do wielu antycznych posągów, w niektórych przypadkach bardzo wyraźne. Należą do nich Apollo Belwederski, Ares Ludivisi, Przykucnięta Afrodyta z kolekcji Medici czy też Flora Farnese.

Niniejsza praca jest poświęcona analizie epitafium Benedicta Distlera, pochodzącego z kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. Dzieło obecnie znajduje się w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Epitafium w swojej centralnej części mieści obraz ze sceną Alegorycznego Ukrzyżowania, która stanowi najważniejszy wątek pracy. Tego typu ikonograficzne przedstawienia, rozwijające się w okresie reformacji na terenie Śląska, odgrywały kluczową rolę w procesie katechizacji wiernych. Protestancka sztuka sepulkralna miała za zadanie upamiętnić zmarłego, ale przede wszystkim reprezentowała zmianę w poglądzie na samą śmierć, a także stanowiła obrazowy środek wyrazu świadczący o pewności zbawienia. Scena Alegorycznego Ukrzyżowania w epitafium Benedicta Distlera, charakteryzuje kompozycja posiadająca niderlandzkie korzenie. Epitafium reprezentujące typowe schematy ikonograficzne, zawiera również pojedyncze wątki wskazujące na unikalny charakter dzieła. W pracy program ikonograficzny oraz ideowy epitafium został rozważony w kontekście analizy porównawczej z innymi dziełami zawierającymi sceny Alegorycznego Ukrzyżowania jak i przedstawienia Alegorii Żywego Krzyża, a także Tablic Prawa i Łaski.

Zagadnienie magii jest dobrze rozpowszechnione w obecnej popkulturze, jednak w poprzednich stuleciach temat ten był ludziom wyraźnie bliższy. Jednocześnie motywy związane z nim nie były zbyt często wykorzystywane w sztuce. Z reguły, zdecydowanie więcej przedstawień tego typu znajdziemy w twórczości artystów na północy Europy. Jeśli mowa o samych badaniach historycznych, rzadko zgłębia się zdarzenia dotyczące polowania na czarownice. Przypuszcza się, iż na fali zainteresowania sztuką feministyczną oraz dziejami kobiet, na nowo odkrywa się te wydarzenia. Głównym celem pracy jest przedstawienie za pomocą jakich środków obrazowano zagadnienie magii w epoce renesansu na podstawie grafiki Sabat czarownic Hansa Baldunga Griena z 1510 roku oraz weryfikacja hipotezy, iż czerpał on inspiracje ze źródeł antycznych oraz ludowych. Na początku chciałabym sformułować definicje oraz podstawowe pojęcia, którymi będę się posługiwać w dalszych rozdziałach. Następnie bardzo ważnym elementem będzie nakreślenie kontekstu, prawdopodobnych przyczyn i przebiegu procesów ścigania i osądzania za uprawianie magii. Znaczące będzie wskazanie wykreowanego wzorca czarownicy, jej charakterystycznych cech i jak wizerunek ten został umieszczony w sztuce. Ze względu na pochodzenie artysty, jego otoczenie, wykształcenie, ale również wzorce, które także zostaną omówione, w swojej narracji skupię się na wydarzeniach z obszaru Niemiec. Jednocześnie zdając sobie sprawę, iż okres tak zwanych polowań na czarownice trwał kilka wieków, szczegółowo zostanie poruszony jedynie wiek XVI z naciskiem na jego początek, czyli czas powstania wspomnianej grafiki oraz ogólnie działalności Hansa Baldunga Griena.

Giovanni Lorenzo Bernini wywarł decydujący wpływ na kształtowanie się barokowej rzeźby włoskiej. Dzięki mecenatowi znakomitych rodów rzymskich, takich jak Borghese czy Barberini, był w stanie rozwijać geniusz artystyczny, korzystając przy tym z licznych zbiorów swoich protektorów, które obejmowały dzieła antyczne, renesansowe i manierystyczne. Grupa rzeźbiarska ,,Porwanie Persefony" doskonale oddaje upodobanie artysty do dzieł starożytnych i antykizujących, które w dużym stopniu ukształtowały jego indywidualny styl.

W odróżnieniu od przedstawień męskiej nagości w rzeźbie greckiej, kobieca nie była heroizowana, czy uwznioślana. Kiedy męskie akty odnajdujemy na każdym etapie jej rozwoju, to ewentualne przedstawienia kobiecej nagości pojawiały się tylko w drobnej plastyce i miały ukazywać kobiecą płodność. Wszystko zaczęło się zmieniać w końcu V wieku p.n.e., wówczas następuje przełom ukazywania kobiecej nagości. Rodzi się nowy styl, tak zwanych mokrych szat, który stanie się przyczynkiem do ukazania pierwszego, pełnoplastycznego posągu nagiej kobiety- Afrodyty Knidyjskiej dłuta Praksytelesa. Praksyteles rzeźbiąc Afrodytę w IV wieku p.n.e., wywarł decydujący wpływ na późniejszy rozkwit i fascynacje kobiecą nagością w epoce hellenistycznej. Co warte podkreślenia najczęstszą boginią ukazywaną nago była Afrodyta- bogini miłości erotycznej, patronka prostytutek i domów publicznych, dlatego też jej nagość miała bardziej podtekst erotyczny, niżeli miała ukazywać kobiecą płodność.

Celem niniejszej pracy było przybliżenie greckiej sztuki sepulkralnej okresu późnoklasycznego na podstawie mauzoleum w Halikarnasie. Część pierwsza, w której omówiono liczne prace naukowe, stanowi podstawę dla dalszych rozdziałów. W kolejnej części pracy zaprezentowano pokrótce tło kulturowe epoki, które pozwala lepiej scharakteryzować architekturę grobową w IV wieku p.n.e.. W rozdziale trzecim, który stanowi główną część niniejszej pracy, uwzględniona została historia omawianego mauzoleum w Halikarnasie oraz jego lokalizacja. Zgromadzone informacje pozwalają na wysunięcie wniosków, iż obiekt ten jest jednym z czołowych zabytków starożytnej architektury. Kolejne podrozdziały traktujące o kwestiach architektonicznych, dekoracjach rzeźbiarskich jak i artystach pracujących przy budowie potwierdziły niezwykłość grobowca. Ilustracje zawarte w tekście unaoczniły problematykę rzeźb w mauzoleum oraz ich przeznaczenie, które miało skupiać się przede wszystkim na dekoracji. Ilustracje te nosiły jednak w sobie także potwierdzenie wielkości i potęgi upamiętnionego. Ostatni podrozdział zawiera porównanie i analizę kilku różnych obiektów sztuki sepulkralnej z okresu od starożytności do nowożytności, co pozwoliło na dokładniejsze przybliżenie i omówienie tematu. W tymże podrozdziale potwierdzono, że styl, którym cechowało się mauzoleum w Halikarnasie był bardzo często powielany. Działo się tak z racji jego popularności w starożytności, a to z kolei było następstwem niebagatelnego rozwiązania architektonicznego i niezwykłej dekoracji rzeźbiarskiej grobowca Mauzolosa.

Tematem przewodnim pracy jest funkcjonalność oraz charakterystyka zachodzących przekształceń architektoniczno-dekoracyjnych w pałacu w Piotrkowicach, położonego w regionie, przez który w średniowieczu przechodziły najważniejsze szlaki handlowe na Śląsku (Szlak Bursztynowy, Via Regia). Jednocześnie praca porusza niezwykle ważne wątki, takie jak: osadnictwo w regionie, zachodzące związki polityczno-religijne, przekształcenia architektoniczne i własnościowe, jak również problematykę rewitalizacji obiektu pałacowego i jego realizacji konserwatorskich. Tematyka pracy porusza również problem braku pełnej kontroli i pełnego zabezpieczenia architektury rezydencjonalnej w Polsce, zwłaszcza na poziomie administracyjnym i prawnym. Pałac w Piotrkowicach jest idealnym przykładem obiektu doprowadzonego do ruiny architektonicznej poprzez brak odpowiednich regulacji administracyjno-prawnych, które uchroniłyby budowle przed dewastacją. Szczegółowe zapisy, które regulowałyby powyższą problematykę, umożliwiłyby zabezpieczenie obiektów rezydencjonalnych przed dewastacją, nie są na tyle precyzyjne by spełniały swoją funkcję ochronną. Współcześnie na Dolnym Śląsku znajduje się około 200 obiektów rezydencjonalnych, które potrzebują pomocy na poziomie administracyjnym, tak aby nie zostały zdewastowane w stopniu uniemożliwiającym świetności. Wiele obiektów przetrwało Drugą Wojnę Światową, nie przetrwał jednak błędów powojennej administracji. Błędy, które przyczyniły się do takiego stanu rzeczy, to przede wszystkim traktowanie obiektów rezydencjonalnych na Śląsku jako budulca do odbudowy kraju, oraz przekazanie obiektów rezydencjonalnych pod w zarząd Państwowym gospodarstwom rolnym (1949-1993). Zła gospodarka własnościowa, sprzedaż obiektów na rynku wtórnym prowadzona bez konsekwencji administracyjno-prawnych skutkowała brakiem kontroli nad obiektami, co miało wpływ na nieodpowiednie zabezpieczenie przed warunkami atmosferycznymi. Przedstawiona problematyka, omówiona zostanie na przykładzie pałacu w Piotrkowicach Praca podejmuje również próbę rekonstrukcji historyczno-architektonicznej pałacu w Piotrkowicach. Przeprowadzone badania mogą stanowić zachętę dla potencjalnego inwestora, który na podstawie przygotowanej dokumentacji będzie mógł przystosować pałac do współczesnych potrzeb i pozwoli w przyszłości na rewitalizację budowli rezydencjonalnej. Doskonałym przykładem przeprowadzonej rewitalizacji, na podstawie przygotowanego w wcześniej zbioru informacji historycznej jest XIX wieczny pałac w Brzeźnie, znajdujący się w niedalekiej odległości od pałacu w Piotrkowicach. Pałac w Brzeźnie, który został zaadoptowany na cele rekreacyjno - hotelowo - gastronomiczne.

Praca magisterska podejmuje tematykę architektury sakralnej Brochowa początku XX wieku. Kościół św. Jerzego oraz kościół Ducha Świętego zostały zaprojektowane przez berlińskiego architekta, Oskara Hossfelda w dwóch odmiennych stylach. Część pierwsza pracy zawiera zarys historyczny Brochowa oraz opis jego rozwoju urbanistycznego. Osiedle jest silnie związane z rozwojem kolejnictwa, co zostało zaznaczone w pracy. Następnie przedstawiono osobę architekta Oskara Hossfelda, przegląd jego twórczości oraz poglądów na architekturę sakralną. Dalsza część pracy poświęcona jest dwom brochowskich kościołom. Dzięki analizie materiałów archiwalnych oraz skromnej literaturze przedmiotu, ustalono nieznane do tej pory fakty związane z budową świątyń. Opisy architektoniczne oraz analiza stylu i formy uzupełniają rozdziały historyczne. W ostatniej części pracy świątynie zostały porównane z innymi realizacjami architekta, a Brochów – z osiedlami kolejowymi.

Praca jest pierwszą próbą rozpoznania zjawiska architektury sakralnej na obszarze Śląska w czasach międzywojennych. Zakres terytorialny pracy obejmuje obszar Dolnego i Górnego Śląska w jego granicach administracyjnych istniejących w okresie od 1922 roku do początku II wojny światowej, czasowo natomiast obejmuje lata od roku 1919 do powstania w roku 1942 ostatniej budowli kościelnej przedwojennego Śląska i odpowiada dwóm epokom dziejów Niemiec: Republice Weimarskiej i III Rzeszy. Nieodzownym elementem architektury, a w szczególności sakralnej, jest ideologia. W czasach wielkich reform, będących następstwem XIX wiecznego kryzysu wiary i religii, potrzebne były zmiany i to zasadnicze. Nowoczesne ruchy odnowy liturgii ogarnęły Kościoły katolickie i protestanckie. Końcową, najobszerniejszą część pracy stanowi przegląd architektury sakralnej Śląska, z podziałem na regiony, miasta, przedstawiony w sposób chronologiczny, lub według architektów, by lepiej przybliżyć stylistykę i ewolucję form i twórczości poszczególnych architektów. Omówionych zostało 80 kościołów i projektów powstałych na terenie Śląska w latach 1919-1942, jednak ich liczba jest większa. Wybrano jedynie te, które stanowią ciekawy obraz architektonicznego Śląska, z celowym pominięciem powtórzeń i mało znaczących realizacji. Ta część pracy jest, jak już wspomniano, pierwszą próbą syntezy całości międzywojennej, śląskiej architektury sakralnej podjętą w dotychczasowej literaturze przedmiotu.